Nie ma jednej standardowej formy masażu tajskiego, można by nawet powiedzieć, że jest tyle odmian masażu ile regionów czy nauczycieli. Nawet poszczególne wioski czy rodziny mają swoje własne techniki czy odmiany masażu. Przekazywanie wiedzy z nauczyciela na ucznia i zachowanie tradycji swojej szkoły masażu jest w Tajlandii bardzo ważne a nazwa szkoły czy nazwisko rodzinny są wyznacznikiem jakości i umiejętności absolwentów danej szkoły. Powodami takiego urozmaicenia wydaje się niewielka do niedawna ilość pisanych materiałów dotyczących masażu, które ujednoliciłyby style. Drugim powodem jest trend zachłyśnięcia się zachodnimi technikami leczenia trwającym od XIXw., który spowodował, że tradycyjne metody lecznicze zostały zepchnięte do lamusa. Masaż wiec przekazywany był ustnie, co dawało większe możliwości powstania jego nowych wersji.
Istnieją jednakże dwa główne style masażu: Północny i Południowy związane z dwoma najbardziej znanymi szkołami masażu: Szkołą Tradycyjnej Tajskiej Medycyny Wat Pho w Bangkoku, gdzie uczony jest południowy styl masażu oraz z Instytutem imienia Sivaga Komaraphat zwanym też Szpitalem Tradycyjnej Medycyny w Chiang Mai na północy Tajlandia, który reprezentuje i naucza stylu północnego.
Szkoła Tradycyjnej Tajskiej medycyny Wat Pho w Bangkoku powstała w 1957 r. i jest najbardziej znaną i szanowaną szkołą masażu oraz ziołolecznictwa w Tajlandii. W ściany jednego z budynków świątynnych wmurowano kamienne tablice przedstawiające ludzkie figury ze schematycznymi przebiegami linii energetycznych. Wizerunki te stanowiące podstawowe i kiedyś jedyne teoretyczne źródło masażu tajskiego. Przedstawiają 60 postaci: 30 wizerunków ciała z przodu i 30 z tyłu, z sieciami linii energetycznych wraz umieszczonymi na nich punktami leczniczymi oraz objaśnieniami wyrytymi obok.
Zdj.1. Marmurowe tablice z wyrytymi ludzkimi wizerunkami z naniesionymi nań przebiegami linii energetycznych, znajdujące się w świątyni Wat Pho w Bangkoku.
Szpital Tradycyjnej Medycyny w Chiang Mai założony został w 1962 r. przez nauczyciela Sinthorna Chaichakana4, który do wzbogacił znane mu techniki masażu o techniki stosowane przez plamiona górskie z terenów otaczających Chiang Mai.
Obydwa ośrodki prezentują nieznacznie różniące się od siebie style masażu odpowiadające w pewnym sensie temperamentom ludzi mieszkających na północy i południu Tajlandii- ci pierwsi są bardziej delikatni i spokojniejsi niż ich sąsiedzi z południa stąd północny styl masażu jest wolniejszy, delikatniejszy, skupiający się na rozciąganiu i przez to jest bardziej relaksujący niż styl południowy, będący bardziej energiczną, mocniejszą, skupiającą się na akupresurze (uciskach) formą masażu.
Wraz z częstszymi kontaktami miedzy północą a południem różnice miedzy stylami północnym i południowym zacierają się. Masażyści doświadczeni w obu tych stylach często stosują je zamiennie w zależności od potrzeb masowanego wykonując na przykład północny styl masażu podczas masażu ogólnego całego ciała a styl południowy opracowując szczególnie sztywne i bolące mięśnie. Pomimo jednak różnorodności stylów podstawowe zasady i filozofia masażu są takie same dla wszystkich styli, szkół czy masażystów.
Oprócz powyższego podziału szkół masaż, teoretycy wyróżniają w Tajlandii dwa systemy czy też dwie szkoły tradycyjnej tajskiej medycyny: „tradycję królewską” i „tradycję ludową”. Tradycja królewska rozwijała się na przestrzeni wieków jak sama nazwa wskazuje na dworach królewskich. Na jej kształt wpływ miały głównie ajurweda oraz medycyna chińska i zachodnia. W przeciwieństwie do tradycji ludowej wytworzyła ona ujednolicony system teorii i praktyki. Przykładem tej tradycji jest właśnie szkoła masażu w Wat Pho. Natomiast tradycja ludowa nie ma jednego konkretnego stylu, ale różni się w zależności od wioski czy nauczyciela. Przekazywana była ustnie z nauczyciela na ucznia i prezentuje tradycyjne techniki medyczne praktykowane na ziemiach tajskich przed dotarciem innych systemów medycznych. Zawiera w sobie również szereg technik magicznych związanych z wierzeniami istniejącymi przed dotarciem buddyzmu na ziemie tajskie. Przedstawiciele tej tradycji bardziej kojarzyć się mogą z szamanem czy uzdrawiaczem niż masażystą w ogólnym rozumieniu.
Piotr Druzgała